سالها است که تمرینات مقاومتی (Resistance training) به عنوان بهترین تمرینات برای ورزشکاران مختلف از جمله ورزشکاران بسکتبال مورد توجه مربیان قرار گرفته است. اما یکی از اصلیترین دغدغههای مربیان برای حفظ عملکرد بازیکنان در طول فصل مسابقات این است که چند جلسه تمرین مقاومتی داشته باشند، این تمرینات میتواند به حفظ عملکرد بازیکنان کمک کند. در این بین ما با دو دیدگاه صحبت خواهیم کرد.
دیدگاه اول: برهمه مربیان واضح و مشخص است که تمرینات بدنسازی در دوره پیش فصل یکی از مهمترین زمانها برای افزایش تمام فاکتورهای آمادگی جسمانی مرتبط با مهارت هستند. اگر تیمهای بسکتبال در دوره پیش فصل تمرینات بدنسازی مفید و کافی را نداشته باشند، صددرصد تمرینات بدنسازی در طول فصل مسابقات کمک خاصی به آنها نمیکند و تمرینات بدنسازی در طول فصل مسابقات تنها بین 30-40% از عملکرد یا کیفیت بدنی بازیکنان را حفظ میکند.
دیدگاه دوم: تیمهایی که در دوره پیش فصل از تمرینات بدنسازی خوبی برخوردار بودند، در طول فصل مسابقات 1 جلسه در هفته تمرین بدنسازی میتواند بسیار موثر و مفید باشد. تیم لس آنجلس کلیپرز در طول فصل مسابقات 1 جلسه تمرین بدنسازی با دیدگاه فول بادی با شدت 70 تا 95% حداکثر تکرار بیشینه یا 1RM را انجام میدادند. تیم مینسوتا تیمبرولوز در فصل مسابقات 2 جلسه تمرین مقاومتی را انجام میدادند. پروتکل تمرینی این تیم بر این مبنا بود که دو روز بعد از مسابقه تمرینات بدنسازی فول بادی و 2 روز قبل از مسابقه اصلی تمرینات بدنسازی بالستیک انجام میدادند. با نگاهی به منابع علمی و کتابهای موجود به نظر میرسد که تمرینات بدنسازی بستگی به هدف و وضعیت تمرینی تیمها بین 1 تا 2 جلسه در هفته میتواند برای حفظ و کیفیت عملکرد بازیکنان بسیار تاثیر گذار باشند. در نهایت، تیمهای بسکتبال مطرح جهان 2 جلسه در هفته را در فصل مسابقات به تمرینات بدنسازی اختصاص میدهند که در بخشی تمرکز بر حفظ عضلات کل بدن و در بخش دیگر از تمرینات پرتابی برای آماده سازی بازیکنان استفاده میشود. سانتوز و ژانیرا (2012) معتقد هستند یک برنامه 10 هفتهای تمرین مقاومتی در فصل مسابقات با حجم و شدت متوسط باعث افزایش پرش عمودی و پرتاب توپ طبی در بازیکنان بسکتبال میشود. مربیان باید بدانند که برنامه مذکور که به طور خاص برای بازیکنان بسکتبال طراحی شده است، باعث افزایش سطح قدرت انفجاری بازیکنان میشود که برای عملکرد بهتر بازیکنان بسکتبال، بدون اضافه بار بیشتر بر رشد عضلات اسکلتی نوجوانان ضروری است.
بدون شک، عامل کلیدی برای موفقیت آمیز بودن تمرین مقاومتی در هر سطح از آمادگی جسمانی یا سنی، طراحی یک برنامه مناسب است. همچنین، تمرینات مقاومتی باید متناسب با بازی بسکتبال طراحی شود تا از مزایای کامل سازگاری عصبی عضلانی این نوع تمرینات بهره برد. زیرا زمانی که ترکیبی از تمرین مقاومتی و تمرین ورزشی (بسکتبال) وجود داشته باشد، اثربخشی این نوع تمرینات بیشتر خواهد شد. کرامرز و راتامز 2004). برای بازیکنان بسکتبال، توانایی دويدن سرعت كوتاه و تند (Sprint)، کاهش شتاب (Deceleration)، تغییر جهت و پرش یک پیش نیاز ضروری برای ارائه عملکرد بالا در طول یک مسابقه در نظر گرفته میشود. بنابراین، تجزیه و تحلیل تمرینات مقاومتی بر عملکرد ورزشی، به جای صرفاً پرداختن به مسئله قدرت عضلانی، باید مورد توجه مربیان و متخصصان S & C قرار بگیرد (راسل و همکاران، 2016).
1. امیرحسین احمدی حکمتی کار
دانشجوی دکتری فیزیولوژی ورزش دانشگاه تربیت مدرس تهران و مربی بدنساز بسکتبال
2. رامین رضایی
مسئول دپارتمان توسعه فدراسیون بسکتبال
ویرایش علمی:
بهروز مهدوی
مربی بدنساز تیم ملی بسکتبال ایران و مربی بدنساز تیم بسکتبال ذوب آهن اصفهان
Works Cited
Kraemer, W. J., & Ratamess, N. A. (2004). Fundamentals of resistance training: progression and exercise prescription. Medicine & science in sports & exercise, 36(4), 674-688.
Rodríguez-Rosell, D., Franco-Márquez, F., Pareja-Blanco, F., Mora-Custodio, R., Yáñez-García, J. M., González-Suárez, J. M., & González-Badillo, J. J. (2016). Effects of 6 weeks resistance training combined with plyometric and speed exercises on physical performance of pre-peak-height-velocity soccer players. International journal of sports physiology and performance, 11(2), 240-246.
Santos, E. J., & Janeira, M. A. (2012). The effects of resistance training on explosive strength indicators in adolescent basketball players. The journal of strength & conditioning research, 26(10), 2641-2647.